همایش مسئولیت اجتماعی شرکتی؛ فرهنگ‌سازی و سیاست‌گذاری مشارکت محور در اسفند 1402 برگزار شد.
همایش مسئولیت اجتماعی شرکتی؛ فرهنگ سازی و سیاست‌گذاری مشارکت محور در روز 9 اسفند ۱۴۰۲ در اتاق بازرگانی تهران و با حمایت انجمن جامعه شناسی و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد. موضوعاتی از قبیل تعیین جایگاه مسئولیت اجتماعی، حاکمیت پایدار شرکتی، گزارش دهی غیرمالی، و شناخت ضرورت‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی در سیاست‌گذاری مسئولیت اجتماعی و پایدار شرکتی محورهای اصلی این همایش بود. همچنین، مباحث شامل بررسی آثار منفی و مثبت تنظیمات مرتبط با مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، شناسایی روش‌ها و ابزارهای تشویقی در مسیر فرهنگ‌سازی و سیاست‌گذاری مسئولیت اجتماعی شرکتی، و نقش نهادها و تشکل‌های بخش خصوصی در جهت‌دهی و فرهنگ‌سازی مسئولیت اجتماعی شرکتی بود.
سخنرانان همایش به ترتیب حضور
- احمد میدری، مدیر اندیشکده مقابله با فقر و نابرابری.
- ارغوان فرزین معتمد، مدیر گروه اقتصاد رسانه.
- سینا شیخی، جامعه‌شناس.
- ندا کردونی، بنیان‌گذار و مدیر عامل ندای توسعه.
- منصوره مهدی‌زاده، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
- حسین محمودی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی.
- زهرا جواهریان، جامعه‌شناس.
- شهرام فرضی، مشاور اجتماعی شرکت مهندسی و توسعه نفت.
- علی ربیعی، عضو هیئت مدیره انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات.
دکتر ندا کردونی؛ تنظیم گری بازار محور و داوطلبانه در حوزه گزارشدهی پایداری و مسئولیت اجتماعی
خانم دکتر ندا کردونی در این همایش و در پنل حقوقی و اقتصادی، سخنرانی خود را با عنوان تنظیم‌گری بازار محور و داوطلبانه در عرصه مسئولیت اجتماعی کسب و کارها ارایه داشتند. ایشان با تأکید بر اینکه چرایی مداخله دولت در حوزه مسئولیت اجتماعی کسب و کارها در کنار چگونگی و میزان دخالت بایستی معنا گردد، به این نکته اشاره کردند که سؤال اصلی درخصوص مسئولیت اجتماعی شرکتی از این دعوای کلاسیک شکل می‌گیرد که اصولا دخالت دولت در اقتصاد چه میزان باید باشد؟ ایشان اشاره داشتند دولت می‌تواند از طریق روش‌ها و ابزارهای مختلف به تنظیم حوزه مسئولیت اجتماعی در بخش خصوصی اقدام نماید و اصولا و عموما این دخالت در تجارب جهانی کمتر مبتنی بر قانون گذاری است.
سپس در خصوص ارتباط گزارشگری مسئولیت اجتماعی/ پایداری و حوزه مسئولیت اجتماعی، روند کلی در تنظیم‌گری این حوزه را مبتنی بر الزام به افشا و رسانش انواع اطلاعات غیر مالی از سوی برخی شرکت‌ها(که بر مبنای نقش و اثرشان در جامعه از سوی نهادهای تنظیم‌گر معرفی می‌شوند) دانستند. ایشان با اشاره به هدف انتشار عمومی گزارش‌های پایداری(اطلاعات غیر مالی)، غایت در این حوزه را این مهم دانستند که ذی‌نفعان و استفاده کنندگان از اطلاعات این گزارش‌های غیر مالی( در کنار گزارش‌های مالی شرکت‌ها) قادر شوند تصمیمات خود را به درستی و بر مبنای اطلاعات شفاف و قابل اعتماد اتخاذ کنند. ندا کردونی یکی از ذی‌نفعان این گزارش‌ها را دولت‌ها(اعم از قوای سه گانه و به ویژه قوه قضاییه) دانستند و به این نکته اشاره کردند که دولت‌ها می‌توانند بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت و کسب و کارها تصمیمات لازم و مبتنی بر خیر عمومی و یا حقوق مصرف کنندگان را اتخاذ کنند.
ندا کردونی با اشاره به اینکه قوانین و استاندارهای حوزه‌ی پایداری و مسئولیت اجتماعی کسب و کارها می‌توانند اصل محور و یا قاعده محور باشند، تقاوت این دو رویکرد را اینگونه بیان کردند:
- در دیدگاه اصل محور ما با یک سلسله مفاهیم راهنمایی کننده روبرو هستیم که معمولا بر توانایی تصمیم‌گیری و داوری فاعل آن اصل و فرآیند تنظیم‌گری(در اینجا شرکت‌ها و کسب و کارها) تاکید می‌کند.
- اما در چشم انداز قاعده محور ما با جزئیات بیشتری روبرو هستیم که تعیین می‌کند مخاطب و یا فاعل فرایند دقیقا چگونه بایستی رفتار کند. در رویکرد قاعده محور، موازین و مقررات بیشتر به دنبال پاسخگویی هستند.
ایشان با اشاره به اینکه، سطح تنظیم‌گری ازسوی قانون‌گذار(به ویژه در مراحل آغازین) در حوزه مسئولیت اجتماعی کسب و کارها شایسته است که اصل محور باشد و بعد بر اساس استانداردهای الزامی و یا داوطلبانه در ذیل آن شفافیت و پاسخگویی تضمین شود، بر این مهم تأکید کردند که ممکن است برای عملیاتی کردن برخی از این اصول نیاز به قاعده گذار و حتی مقررات جزئی هم باشد که می‌تواند در قالب استانداردها و چارچوب‌های خاص هر صنعت و یا کسب و کار به شکل کلی صورت بگیرد.
ندا کردونی در ادامه با اشاره به برخی از تجارب بین المللی، به شیوه تنظیم گری حوزه مسئولیت اجتماعی و گزارشگری پایداری در اتحادیه اروپا، ترکیه، مالزی، برزیل و چین اشاره کردند و بر ضرورت همراهی با روندها و استانداردهای این حوزه به منظور فرصت سازی‌های صادراتی و سرمایه گذاری برای بخش خصوصی تأکید کردند. ایشان همچنین رویکرد حاکم بر پیش نویس قانون مسئولیت اجتماعی شرکتی(منتشر شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی) را مبتنی بر هراس از سبز شویی دانستند.
ندا کردونی اتخاذ چنین رویکردهایی در حوزه تنظیم‌گری مسئولیت اجتماعی شرکتی را ناکافی و نادرست دانسته و اشاره کردند که امروزه استانداردها و چارچوب‌های بین المللی مرتبط با پایداری و مسئولیت اجتماعی کسب و کارها هرچند به سبز شویی و کنترل آن از سوی شرکت‌ها اهتمام می‌ورزند اما عموما بر محور کاهش و کنترل آثار منفی و ریسک فعالیت‌های تجاری در محیط زیست، اجتماع و اقتصاد و همچنین به خلق فرصت‌های اقتصادی برای کسب و کارها صورت‌بندی می‌گردند.
